Jeśli Twoje dziecko jest blade, senne lub nie ma apetytu, powinna się Tobie zapalić przysłowiowa „czerwona lampka”, ponieważ te objawy stanowią jedną z przyczyn niedokrwistości, która koniecznie wymaga leczenia.

Anemię, czyli niedokrwistość, u dzieci zwykle rozpoznaje się przy okazji okresowych wizyt lekarskich, mających na celu ocenę stanu zdrowia dziecka. Podstawowym badaniem w przypadku podejrzenia anemii jest morfologia krwi obwodowej. Dla niedokrwistości charakterystyczne jest obniżenie stężenia hemoglobiny, hematokrytu i liczby krwinek czerwonych. W zależności od przyczyn choroby średnia objętość krwinki czerwonej może być obniżona np. w niedoborze żelaza, prawidłowa np. w chorobach przewlekłych lub podwyższona w niedoborze witaminy B12 i kwasu foliowego. Na podstawie badania morfologii krwi obwodowej lekarze rozpoznają anemię, oceniają jej cechy i stopień ciężkości.
Należy podkreślić, że normy dotyczące wyników krwi u dzieci należy zawsze interpretować w odniesieniu do ich wieku. U noworodka poziom hemoglobiny jest wysoki ok. 19 g/dl. W ciągu następnych miesięcy po urodzeniu (około 3-6 miesiąca życia) poziom hemoglobiny fizjologicznie się obniża i dziecko wchodzi w tzw. okres anemii fizjologicznej. W tym okresie hemoglobina może obniżyć się nawet do 9-10 g/dl. W wieku od 6 miesięcy do 2 lat najniższa wartości hemoglobiny uważana za normę wynosi ok. 11 g/dl, a następnie do wieku dojrzewania - 11,5 g/dl.
Do anemii z niedoboru żelaza prowadzą zazwyczaj błędy dietetyczne, najczęściej niedostateczna podaż żelaza z pokarmem. Warto pamiętać, że spożywanie dużych ilości mleka krowiego powoduje zmniejszenie wchłaniania żelaza z przewodu pokarmowego.
Z badań epidemiologicznych wynika, że najczęstszą przyczyną anemii u dzieci jest niedobór żelaza, będący równocześnie najczęstszym niedoborem pokarmowym na świecie. Anemia z niedoboru żelaza występuje głównie u dzieci w wieku od sześciu miesięcy do dwóch lat oraz w okresie dojrzewania. Żelazo jest pierwiastkiem niezbędnym do budowy hemoglobiny i wielu enzymów, stąd jego niedobór może skutkować licznymi, poza niedokrwistością, zaburzeniami, takimi jak: zapalenie jamy ustnej i języka, pęknięcia w kącikach ust, zapalenie spojówek, zmiany płytki paznokciowej, łamliwość włosów, zmniejszone łaknienie, zahamowanie przyrostu masy ciała, drażliwość i apatia. Jego przewlekły niedobór prowadzi do zmiany zachowania się dziecka, zaburzeń interakcji społecznych, obniżenia zdolności koncentracji, spowolnienia rozwoju psychomotorycznego, a także zwiększonej zapadalności na choroby infekcyjne i zakaźne.
Standardowym postępowaniem w przypadku rozpoznania niewielkiej anemii u dziecka jest kuracja preparatem żelaza. Po miesiącu stosowania leku ocenia się ponownie parametry morfologii krwi i na podstawie tego wyniku ustala dalsze postępowanie:
- jeżeli liczba krwinek czerwonych, poziom hemoglobiny oraz hematokrytu ulegną poprawie – potwierdza to, że przyczyną anemii jest niedobór żelaza i kontynuuje się dalej leczenie;
- jeżeli liczba krwinek czerwonych, poziom hemoglobiny oraz hematokrytu nie ulegną zmianie lub obniżą się – konieczne są dalsze badania takie jak oznaczenie poziomu żelaza, TIBC (całkowita zdolność wiązania żelaza), poziomu ferrytyny oraz retikulocytów.
W przypadku dalszego leczenia terapia wydłuża się do około 4 miesięcy, gdyż tyle czasu potrzeba na uzupełnienie zapasów tego pierwiastka w tkankach. Preparaty żelaza np. Actiferol Fe Forte 60mg x 30 kapsułek za ok. 32 zł powinny być przyjmowane na czczo lub miedzy posiłkami, równocześnie z witaminą C, która sprzyja ich wchłanianiu.
Każda przyszła mama w okresie ciąży powinna zadbać o odpowiednią dietę, aby dziecko w życiu płodowym otrzymało odpowiednią ilość żelaza. W tym czasie należy zwiększyć spożywanie czerwonego mięsa i roślin strączkowych. Natomiast w przypadku wystąpienia u niej anemii powinna koniecznie stosować właściwą suplementację żelazem np.
Olimp Chela-Ferr Forte x30 kapsułek lub
Acti-Globin x30 tabletek.
Warto podkreślić, iż najzdrowszym pokarmem dla noworodka i niemowlęcia jest mleko kobiece, które zawiera łatwo przyswajalnie żelazo. W razie braku możliwości karmienia dziecka piersią, należy stosować wyłącznie mleko modyfikowane wzbogacone żelazem, np.
Enfamil 2 Premium mleko następne 400g. Gdy dziecko skończy pół roku, należy do jego menu wprowadzić stopniowo mięso, ryby, żółtko jaja. Żelazo występuje również w roślinach strączkowych, ale jest gorzej przyswajalne. Dobrym źródłem żelaza są też wzbogacane w ten pierwiastek kaszki przeznaczone dla niemowląt w drugim półroczu życia. Jeśli przyczyną anemii jest niedobór kwasu foliowego, wskazane dla dziecka są dania z dodatkiem zielonych warzyw liściastych. Jeżeli natomiast niedokrwistość wynika z niedoboru witaminy B12, pomóc może dieta bogata w chude mięso, ryby, jaja i sery.
Zadbajmy zatem o prawidłową dietę wzbogaconą w produkty z dużą ilością żelaza i profilaktycznie wzmacniajmy organizm odpowiednimi suplementami dostępnymi w aptekach.