Przed nami być może kilkumiesięczna konieczność stosowania masek ochronnych. Bez względu na to jakie jest nasze zdanie na temat sensu takiego rozwiązania, dobrze, byśmy przyjrzeli się mu bliżej. Czy noszenie maski uchroni nas przed chorobą? Jaką maskę wybrać? Pytań i zupełnie uzasadnionych wątpliwości pojawia się w tym zakresie całkiem sporo.
Żeby zrozumieć cel noszenia masek musimy przede wszystkim wiedzieć, że wirus, przed rozprzestrzenianiem którego mają nas chronić, przenosi się drogą kropelkową. Oznacza to, że cząstki wirusa wydostają się z organizmu osoby zakażonej wraz z jej wydzielinami – przede wszystkim z dróg oddechowych, a więc przez usta i nos podczas oddychania, kichania czy kaszlu. W ten sposób wirus może z łatwością przedostać się do organizmów kolejnych osób znajdujących się w pobliżu wnikając przez błony śluzowe nosa, jamy ustnej a nawet przez oczy. Uważa się, że bezpieczna odległość pomiędzy osobami wynosi około dwóch metrów, jednak często kropelki z wirusem mogą przemieścić się znacznie dalej.
Maseczka zatrzymuje część wydzielin wydostających się z naszego organizmu – chroniąc innych przed naszą infekcją oraz część wydzielin innych osób, chroniąc nas – chociaż tu już w mniejszym zakresie, zwłaszcza w przypadku słabszych masek. Jeśli maska miałaby nas skutecznie chronić, musiałaby zatrzymywać wszystkie lub przynajmniej większość cząstek.
W Polsce wprowadzono obowiązek zakrywania ust i nosa tkaniną lub maseczką. Jakie rodzaje masek są dostępne? Najbardziej popularne są jednorazowe maski chirurgiczne. Nie są one jednak polecane jako ochrona przed wirusem. Tego typu maska szybko robi się wilgotna i sama może stać się idealnym środowiskiem dla dalszego namnażania się wirusa. Przy chorobach zakaźnych powszechne są tzw. półmaski filtrujące, na których możemy znaleźć oznaczenia: FFP1, FFP2 i FFP3 lub na ich amerykańskich odpowiednikach symbol N95. Pamiętajmy, że oznaczenia masek różnią się w zależności od kraju produkcji. Cyfry na masce oznaczają klasę ochronną, która świadczy o skuteczności zastosowanych filtrów ochronnych, przy czym najwyższą skuteczność w zatrzymywaniu cząstek szkodliwych aerozoli ma półmaska FFP3. Półmaski wykonane są z materiału filtrującego, zakrywają nos i usta, mogą być dodatkowo wyposażone w zawór wydechowy. Pamiętajmy, że nawet najlepsze maski oddechowe zapewniają ochronę tylko przez ograniczony czas.
Większość środowisk naukowych uważa, że profesjonalne maski są przeznaczone dla osób chorych, personelu medycznego i wszystkich tych, którzy opiekują się osobami z podejrzeniem infekcji zakaźnej. Nie ma więc uzasadnienia, by stosowały je na co dzień osoby zdrowe. Znaczna część z nas do codziennego użytku raczej prawidłowo wybrała nieprofesjonalne maseczki tekstylne. Nieograniczona gama wzorów i kolorów sprawia, że przy całej uciążliwości obecnej sytuacji przynajmniej możemy wybrać coś co nam się podoba.
Ważny jest nie tylko rodzaj maseczki, ale także prawidłowy sposób jej użytkowania - nakładania, noszenia i zdejmowana. Pamiętajmy, że nieprawidłowe używanie maseczek może przynieść więcej szkody niż pożytku. Zatem jakie zasady stosować przy korzystaniu z maski, by sama w sobie nie stała się ona dla nas zagrożeniem? Przede wszystkim stosować maskę zgodnie z jej przeznaczeniem. Nie stosować maski jednorazowej wielokrotnie. Przed założeniem maski należy dokładnie umyć ręce ciepłą wodą z mydłem lub płynem dezynfekcyjnym na bazie alkoholu. Maskę założyć tak, by zakryć nią usta i nos, upewniając się, że nie ma przerw między twarzą a maską – maska powinna dobrze przylegać. Podczas noszenia nie dotykać powierzchni maski, a jeśli zapomnimy o tym od razu umyjmy lub zdezynfekujmy ręce. Jak długo nosić jedną maskę? Powinniśmy wymienić ją na nową, gdy ta, którą nosimy stanie się wilgotna. Ważna jest również technika zdejmowania maski. Zdejmując ją chwytajmy za gumki lub tasiemki nie dotykając przodu maski. Jednorazową wyrzućmy do zamykanego pojemnika na śmieci. Maska wielokrotnego użytku powinna być do czasu prania przechowywana w szczelnym pojemniku np. woreczku. Po wrzuceniu masek do pralki umyjmy ręce lub jeszcze lepiej użyjmy rękawiczek. Maski powinniśmy prać w jak najwyższej temperaturze zgodnie z zaleceniami producenta. Cykl prania powinien być odpowiednio długi. Nie pierzmy masek z pozostałym praniem.
Jeśli nosimy okulary, wybierajmy maseczki ściśle przylegające do nosa. Wówczas ograniczymy problem parowania szkieł. Możemy stosować preparaty do czyszczenia okularów zapobiegające parowaniu, jednak ciężko jest zupełnie pozbyć się tego problemu. Wypróbujmy różne rodzaje masek i znajdźmy te najbardziej nam odpowiadające. Niektóre maski ochronne mają metalowy pasek w górnej części. Zakłada się je tak, by środek tego paska znalazł się na środku górnej części nosa, można go dopasować do kształtu twarzy.
Pamiętajmy, że samo noszenie maski niestety nie zapewnia ochrony przed zakażeniem. Nie możemy tracić czujności i zdrowego rozsądku. Maska, zwłaszcza nieodpowiednio dobrana i nienależycie stosowana da jedynie złudne poczucie bezpieczeństwa. Żeby była dla nas faktyczną ochroną, musi być połączona z innymi środkami ostrożności, przede wszystkim z higieną rąk i unikaniem osób noszących objawy infekcji.
