Atakuje nagle i bez ostrzeżenia, jest bolesna i nieprzyjemna. Popularna zgaga potrafi nieźle dać się we znaki. Warto poznać jej przyczyny i objawy oraz wiedzieć, co zrobić, by się przed nią ustrzec, a w razie konieczności, jak szybko i skutecznie sobie z nią poradzić.
Jak pokazują badania aż połowa Polaków przynajmniej raz w życiu miała do czynienia z nagłym, bolesnym, ostrym pieczeniem za mostkiem i w przełyku, które może promieniować w górę do szyi lub barku, czyli popularną zgagą. Dolegliwości pojawiają się nawet 3 godziny po jedzeniu, trwają od kilkunastu minut do kilku godzin, niekiedy ustępują dopiero po 24 godzinach. Zwykle ból nasila się w pozycji leżącej i przy schylaniu się, np. w czasie pracy w ogródku. Towarzyszy mu odczuwanie kwaśnego lub gorzkiego smaku w ustach, a niekiedy także puste, nieprzyjemne odbijanie się. To zaś pogarsza samopoczucie, niekiedy uniemożliwia normalne funkcjonowanie.
Skąd ten problem?
Zgaga jest jednym z objawów refluksu, czyli cofania się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Zwykle pokarm po przeżuciu trafia „drogą jednokierunkową” z jamy ustnej do przełyku, a potem do żołądka. Czasem jednak ten precyzyjny mechanizm zostaje zakłócony. Wtedy pokarm „zawraca” wraz z wytwarzanym w żołądku kwasem solnym i enzymami trawiennymi, podrażniając delikatną błonę śluzową przełyku, co wywołuje zgagę. Jej przyczyny nie są jeszcze do końca wyjaśnione. Wiadomo, że dolegliwości może wywołać jedzenie zbyt obfitych, tłustych i ciężkostrawnych posiłków. Występowaniu zgagi sprzyja także alkohol, kawa naturalna, mocna herbata, soki z owoców cytrusowych oraz ostre przyprawy. Winowajcą może być także palenie papierosów i nadwaga. Ostre pieczenie w przełyku bywa też efektem życia w ciągłym napięciu i stresie oraz noszenia zbyt obcisłych ubrań. Na zgagę narzekają także kobiety w ciąży oraz chorzy regularnie przyjmujący niektóre leki, np. stosowane w chorobie Parkinsona, osteoporozie, chorobie niedokrwiennej serca czy nadciśnieniu. Powodują one podrażnienie błony śluzowej żołądka oraz zakwaszenie treści żołądkowej.
Jak sobie z tym radzić?
Niekiedy wystarczy zmienić niewłaściwe nawyki żywieniowe i styl życia. Jeść regularnie, najlepiej o stałych porach 4-5 mniejszych posiłków dziennie, by nie wypełniać żołądka do końca. Lekką kolację zjeść nie później niż trzy godziny przed snem. Unikać schylania się i wykonywania ciężkiej pracy fizycznej co najmniej 3 godziny po jedzeniu. Zrezygnować z poobiedniej drzemki, spać na poduszce, uniesionej przynajmniej 20 cm nad materacem. Z menu należy wykreślić produkty ostre, kwaśne, tłuste i ciężkostrawne pobudzające wydzielanie kwaśnego soku żołądkowego i nasilające objawy zgagi. Trzeba unikać alkoholu, picia kawy naturalnej, mocnej herbaty, coca-coli, jedzenia czekolady i słodyczy. Należy wykreślić z jadłospisu także czosnek, cebulę, por, rzodkiewkę, które mogą nasilać dolegliwości. Ulgę przynosi także zrzucenie nadwagi i zerwanie z nałogiem palenia papierosów.
Jeśli mimo to zgaga dokucza, po pomoc warto się udać do apteki. Znajdziemy tutaj leki zobojętniające - to pierwsza grupa farmaceutyków stosowanych przy zgadze. Nie leczą one jednak przyczyn dolegliwości, tylko je łagodzą, bo zobojętniają kwaśną treść w żołądku. W dodatku działają krótkotrwale i trzeba je przyjmować kilka razy dziennie. Część pacjentów wybiera preparaty zawierające ranitydynę, takie jak
Ranigast MAX x20 tabletek. Jest ona skuteczniejsza, bo pozwala zmniejszyć wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Nie zapewnia jednak komfortu na całą dobę, bo działa tylko 12 godzin. W dodatku długotrwałe przyjmowanie ranitydyny może wywołać tzw. tachyfilaksję, czyli przyzwyczajenie się organizmu do substancji czynnej. By złagodzić dolegliwości trzeba wówczas stosować coraz wyższe dawki leków, a to może zwiększać ryzyko działań niepożądanych.
Ostatnio w aptekach pojawiły się nowe leki na zgagę (bez recepty). To inhibitory pompy protonowej PPI - najnowocześniejsze i najbardziej skuteczne obecnie preparaty stosowane w leczeniu zgagi, np.
Controloc Control 20mg x14 tabletek. Hamują one wydzielanie kwasu solnego do żołądka, a jednocześnie pomagają w gojeniu stanów zapalnych przełyku. Przyjmuje się je raz dziennie, najlepiej przed posiłkiem, wtedy są najskuteczniejsze. Działają przez całą dobę. To ważne dla osób, u których zgaga występuje także nocą. Inhibitory pompy protonowej można bezpiecznie stosować nawet kilka lat. Ta grupa leków, zwłaszcza pantoprazol ma jeszcze jedną ważną zaletę – znikomą ilość interakcji z innymi lekami. Jest więc bezpieczna zwłaszcza dla osób przewlekle chorych.
Zgagi nie należy lekceważyć. Jeśli zdarza się często i trwa dłużej niż zwykle, warto skonsultować się z lekarzem. Przedłużające się dolegliwości nie tylko pogarszają komfort życia, ale również mogą doprowadzić do poważniejszej choroby.
